Lanh tô là từ được nhắc đến rất nhiều trong xây nhà trọn gói Hà Nội. Nó có vai trò quan trọng và không thể thiếu trong mỗi ngôi nhà. Vậy lanh tô là gì và có những loại lanh tô nào dang được sử dụng phổ biến hiện nay?

Lanh tô là gì?

Lanh tô tiếng anh là “lintel”. Lanh tô là bộ phận dầm tường được làm bằng gạch, bê tông cốt thép, gạch cốt thép hoặc gỗ hay thép định hình. Có tác dụng để đỡ khối lượng kết cấu tường nằm trên cửa sổ, cửa đi, tạo nên những lỗ thoáng trên cửa, tường.

Lanh tô

Có thể coi lanh tô như một chiếc cầu để nối từ điểm này tới điểm kia. Nói theo nghĩa đơn giản nhất thì lanh tô là để hỗ trợ chịu một lực cho các ô trên tường. Tuy theo điều kiện công trình mà lanh tô có thể là dạng chịu lực hoặc không chịu lực.

Cấu tạo của các loại lanh tô

Trên thị trường hiện nay các nhà thầu xây dựng thường sử dụng các loại lanh tô sau: Lanh tô gạch, lanh tô gạch bê tông cốt thép, lanh tô gạch cốt thép, lanh tô thép và lanh tô gỗ.

Lanh tô gạch

Lanh tô gạch được đánh giá cao về độ chịu nén. Nên có độ bền đảm bảo và tốn ít cốt thép. Tuy nhiên việc thi công tốn khá nhiều gạch xây dựng và cần nhiều cốt pha, dễ bị hư hỏng khi nhà bị lún. Lanh tô gạch được chia làm 2 kiểu trong đó là lanh tô cuốn thẳng và lanh tô cuốn vòm.

Lanh tô xây cuốn thẳng

Lanh tô cuốn thẳng hay lanh tô xây vỉa đứng là loại dùng gạch xây nghiêng. Xây dựng 2 bên tường bằng gạch xây nghiêng. Đến viên gạch ở trung tâm thì xây thẳng đứng (viên khóa hình cánh quạt). Gạch dùng để xây tốt nhất là đã được chặt xiên, để đảm bảo cho mạch vữa đi song song.

Thông thường dùng gạch không được chặt xiên để xây. Sẽ dễ làm cho mạch vữa bên trên bị rộng trong khi bên dưới hẹp. Mạch vữa rộng nhất không được lớn hơn 20mm, nhỏ nhất không hơn 7mm. Khi xây ở chính giữa có thể nâng cao lên 1/50 chiều rộng lỗ tường. Như vậy sau khi xây xong lanh tô tự võng xuống sẽ nằm ngang.

Lanh tô cuốn thẳng

Độ cao của lanh tô cuốn thẳng nói chung bằng một viên gạch hoặc 1.5 viên gạch. Lanh tô cuốn thẳng thích hợp cho khẩu độ cửa đến 1,25m. Thông qua tính toán và sau khi nâng cao số hiệu vữa có thể áp dụng cho khẩu độ lớn hơn.

Trước khi xây dựng nên tưới ẩm ván khuôn và gạch. Lựa chọn những viên gạch có bề mặt đẹp đặt phía ngoài để xây. Sau đó rải một lớp cát lên ván khuôn và tưới ẩm cát để tạo độ vồng khi thi công. Kích thước ở giữa dày 20mm, hai đầu dày khoảng 5mm.

Nên xây đồng thời từ hai đầu lanh tô vào phía trong. Cho vữa vào giữa viên gạch và dùng tay áp chặt viên gạch. Gạch phải đặt thẳng góc với cốp pha. Khi xây xong làm sạch toàn bộ bề mặt gạch, sửa mạch vữa.

Lanh tô cuốn vòm

Lanh tô cuốn vòm hay cuốn lược vành, vòng cung là một loại cung tròn kiểu dáng mái vòm. Bán kính nhỏ nhất bằng một nửa của chiều rộng lỗ cửa. Bán kính lớn nhất là loại vô hạn như cuốn thẳng.

Gạch xây cuốn vành lược độ cong lớn tốt nhất nên dùng gạch xiên. Khi độ cong nhỏ hơn thì có thể dùng gạch phổ thông với mạch vữa điều chỉnh. Mạch vữa hợp trong khoảng 7 – 20mm.

Lanh tô cuốn vành lược thích hợp cho lỗ cửa có chiều rộng 1,5 – 1,8m. Nếu dùng vữa mác chiều cao cuốn có thể đạt từ 1,5 đến 2 viên gạch

Lanh tô cuốn vành lược

Trường hợp gạch xây lanh tô cuốn vành không được gia công trước. Thì khi xây mạch vữa có dạng hình nêm. Gạch phải được ngâm nước kỹ trước khi xây dựng. Vữa xây cuốn là vữa xi măng có mác vữa lấy theo thiết kế. Vữa phải có độ dẻo và mạch vữa phải thật đầy.

Ván khuôn đỡ cuốn phải được gia công xây dựng chính xác và vững chãi. Đảm bảo đúng đường cong của cuốn. Kết cấu ván khuôn phải  ổn định và  dễ lắp. Sau khi lắp dựng ván khuôn  cần đo chiều dài từ đỉnh xuống chân cuốn. Tính toán số lượng các viên gạch và chiều dày các mạch vữa. Để đảm bảo viên khóa nằm đúng trục tâm cuốn. Nếu gạch xây được đẽo hình nêm phải xếp trên mặt bằng. Chỉnh sửa và đánh dấu thứ tự của từng viên. Trên mặt ván khuôn cũng phải vạch và đánh dấu vị trí từng viên gạch cho ăn khớp.

Lanh tô bê tông cốt thép

Có 2 loại lanh tô bê tong cốt thép đó là là loại lanh tô đổ tại chỗ và loại lanh tô đúc sẵn.

Lanh tô bê tông cốt thép đổ tại chỗ

Là loại có chiều rộng bằng chiều dày tường gạch. Chiều cao và số lượng cốt thép theo tính toán. Khi chiều dày tường từ một nửa gạch trở lên. Lanh tô có thể làm hình chữ L và sử dụng  bộ phận lộ ra làm gối tựa. Nhằm mục đích đỡ phần tường gạch phía ngoài. Như thế mặt đứng (nếu tường không trát) sẽ giảm bớt độ dày của lanh tô.

Lanh tô bê tông cốt thép đổ tại chỗ

Nếu độ cao của sàn và lanh tô ngang nhau ta nên kết hợp lanh tô và sàn luôn một khối. Vì có thể kết hợp với ô văng để giảm khối lương thi công bê tông. Trong trường hợp lỗ cửa sổ có độ cao bằng nhau. Có thể liên kết các lanh tô đơn lại để thành hệ giằng tường. Tác dụng của giằng tường là để tăng độ ổn định và độ vững chắc cho nhà. Tránh cho tường bị nứt gãy.

Lanh tô làm bằng bê tông cốt thép đúc sẵn

Bề rộng lanh tô đúc sẵn có kích thước lấy bằng bội số của kích thước viên gạch. Dộ cao bằng với độ dày của một hoặc ai hàng gạch. Chiều dài viên gạch sẽ gần bằng hai đầu gác vào tường. Lanh tô được đúc sẵn cho tốc độ thi công nhanh hơn lanh tô đổ tại chỗ.

Lanh tô gạch cốt thép

Lanh tô gạch cốt thép là loại lanh tô được xây giống như xây gạch thông dụng. Tuy nhiên phải dùng vữa xi măng cát mác 50. Trên cốp pha phủ vữa xi măng M50 dày từ 2-3(cm).

Ở giữa đặt thép tròn có đường kính 6mm hoặc thép bản 20 x 1mm. Vì vậy cứ nửa gạch sẽ đặt một cốt thép,hai đầu cốt thép uốn cong và đặt sâu bên trong tường ít nhất 1 – 1,5 gạch. Phía trên dùng vữa xi măng xây từ 5 đến 7 hàng gạch, với độ cao không được nhỏ hơn ¼ bán kính lỗ tường.

Lanh tô gạch cốt thép

Loại lanh tô gạch cốt thép này chỉ áp dụng cho những lỗ cửa có chiều rộng nhỏ hơn 2met. Điều kiện không chịu ảnh hưởng nhiều do lực chấn động. Và thường là loại lanh tô không chịu lực hay chịu lực nhỏ không đáng kể.

Khi tải trọng lanh tô lớn, bán kính  lỗ cửa lớn hơn 2m. Thì cốt thép ở đây phải sử dụng theo tính toán và bố trí theo quy phạm kết cấu.

Lanh tô làm bằng thép

Lanh tô làm bằng thép có trọng lượng rất nhẹ, vượt được khẩu độ lớn. Do thường làm bằng thép hình nên các loại này không được dùng phổ biến. Do nó không thực sự cần thiết mà lại có giá thành khá cao.

Lanh tô làm bằng gỗ

Lanh tô bằng gỗ thường được sử dụng tại vùng đối núi nơi có tài nguyên gỗ dồi dào. Các công trình ở đây thường dùng gỗ làm vật liệu chính để xây dựng nhà. Mang đến sự tiện lợi nhà tiết kiệm. Tuy nhiên độ bền sẽ không cao và dễ gặp rủi ro trong các trường hợp thiên tai bão lũ hoặc cháy nhà.

Thông qua những thông tin trên đây chắc hẳn bạn đã biết lanh tô là gì cũng như các loại lanh tô thông dụng trong xây dựng. Hy vọng rằng bạn có thể lựa chọn được kiểu kết cấu phù hợp nhất cho căn nhà của mình. Để đảm bảo công trình được bền đẹp và vững chắc ở mọi kết cấu.